Prelegenci

Dorota Bazan (Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego) – absolwentka informacji naukowej i bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego. Od 15 lat związana ze środowiskiem akademickim jako bibliotekarka, edytorka, a także wdrożeniowiec i współtwórczyni narzędzi wspierających pracę bibliotekarzy akademickich oraz redaktorów czasopism (m.in. Bibliografia Publikacji Naukowych, Polska Platforma Medyczna, Omega-PSIR, System Oceny Pracowniczej, Open Journal Systems, Gdzie te punkty?). Obecnie redaktorka Biblioteki Nauki ICM UW. 

Tytuł: Statystyki wykorzystania zasobów – czarna magia czy pożyteczne narzędzie diagnostyczne?

Streszczenie: Wśród wielu metod weryfikacji wykorzystania zasobów naukowych udostępnianych w różnych systemach znajdują się także statystyki, które dają relatywnie najwięcej informacji i jednocześnie są stosowane w najmniejszym zakresie. Najczęściej służą one do periodycznej weryfikacji liczby wejść na stronę i pobrań plików, a zadowolenie lub niepokój wzbudza jedynie ogólny wzrost lub spadek którejś z tych wartości. Dane te mogą być jednak źródłem wielu cennych informacji wykraczających poza regularne podsumowania ilościowe. Wystąpienie podejmie próbę wskazania metod odczytywania danych statystycznych umożliwiających uzyskanie informacji, które mogą być pomocne w codziennej pracy z serwisami udostępniającymi treści naukowe. Do analiz wykorzystano dane statystyczne baz prowadzonych w systemach wytworzonych przez ICM UW.

dr Aneta Drabek (Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego) – starszy kustosz dyplomowany w Bibliotece Uniwersytetu Śląskiego. Zawodowo zajmuje się zarządzaniem dostępem do baz danych, przygotowywaniem analiz bibliometrycznych dla pracowników, szkoleniem dotyczącym korzystania z baz i źródeł naukowych, wyszukiwaniem informacji i wszelkimi aspektami związanymi z rejestrowaniem i raportowaniem dorobku naukowego pracowników UŚ. Od 20 lat współtworzy bazę Arianta. Naukowe i branżowe polskie czasopisma elektroniczne. Prowadzi badania skupione wokół bibliometrii i naukometrii. Analizuje także standardy i praktyki edytorskie polskich czasopism naukowych, kryteria ich oceny i zasady indeksowania w międzynarodowych bazach danych. Od 2022 r. jest redaktorem bazy CEJSH.

Tytuł 1: Polskie czasopisma w bazie CEJSH

Streszczenie: Wystąpienie poświęcone będzie analizie polskich czasopism indeksowanych w bazie CEJSH – The Central European Journal of Social Sciences and Humanities. Przeprowadzone badanie ułatwi prezentację obecnego stanu bazy, a także wskaże problemy związane z jej tworzeniem. Pozwoli także wysnuć kilka refleksji na temat sensu tworzenia baz bibliograficznych oraz modelu współpracy między instytucjami, które je budują.

Tytuł 2: Arianta – czy baza czasopism elektronicznych jest jeszcze potrzebna?

Streszczenie: W referacie zaprezentowana zostanie baza Arianta. Naukowe i branżowe polskie czasopisma elektroniczne, która powstała 20 lat temu w odpowiedzi na potrzebę zebrania w jednym miejscu informacji o polskich naukowych czasopismach elektronicznych. Pomimo że nieliczne wówczas e-czasopisma miały swoje miejsce na stronach instytucji sprawczych, to często pozostawały one ukryte głęboko w strukturze ich WWW. W ciągu ostatnich lat sytuacja czasopism znacznie się poprawiła i ich odnalezienie nie nastręcza zazwyczaj większych problemów. Czy zatem warto prowadzić i utrzymywać jeszcze bazę polskich czasopism? I czy baza taka jeszcze do czegoś się przydaje? Autorka postara się udzielić odpowiedzi na te pytania.

Tytuł 3: Dbajmy o polskie czasopisma – tak szybko znikają…

Streszczenie: Czasopismo naukowe to znane i coraz częściej wykorzystywane medium komunikowania wyników badań. Ich liczba wciąż wzrasta, we wszystkich dyscyplinach. Wiele czasopism przechodzi na wydawanie elektroniczne, a większość nowo powstałych w ogóle nie ma już swojej wersji drukowanej. Jest to związane z przyzwyczajeniami czytelników, ale także pozwala na zmniejszenie kosztów związanych z drukiem, dystrybucją, magazynowaniem itp. W referacie zostanie przedstawiony problem czasopism, które przestają się ukazywać, co często oznacza, że znikają także ich witryny i zgromadzone tam archiwa. Wskazana zostanie ważna rola, jaką pełnią bazy danych, które zbierając metadane (a czasem i pełne teksty), stają się często jedynym dowodem tego, że dany periodyk w ogóle istniał.

Małgorzata Grabowska (Biblioteka Geologiczna Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego w Warszawie) – kierownik Biblioteki Geologicznej PIG-PIB w Warszawie. Absolwentka studiów podyplomowych w Instytucie Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej na Uniwersytecie Warszawskim. Współpracuje przy tworzeniu Bibliografii Geologicznej Polski oraz przesyłaniu danych do bazy PBN.

Tytuł: Bibliografia Geologiczna Polski – teraźniejszość i plany na przyszłość

Streszczenie: W prezentacji zarysowany zostanie rozwój Bibliografii Geologicznej Polski (BGP), tworzonej w Państwowym Instytucie Geologicznym, przedstawiającej dorobek naukowy środowiska polskich geologów. BGP ukazuje się od 1922 r. w wersji papierowej, a od 1989 r. tworzona jest w oparciu o program CDS/ISIS. W 2006 r. rozpoczęto opracowywanie BGP w systemie ALEPH. W 2020 r. przeprowadzono konwersję rekordów z ISIS do ALEPH. Zaprezentowana zostanie rola, jaką BGP pełni jako źródło danych do oceny pracowników naukowych oraz w ewaluacji jakości działalności naukowej PIG-PIB.

dr Anna Małgorzata Kamińska (Instytut Nauk o Kulturze Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Biblioteka Główna Politechniki Śląskiej w Gliwicach) – adiunkt w Instytucie Nauk o Kulturze Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach oraz pracownik Biblioteki Głównej Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Jej zainteresowania naukowe skupiają się wokół obszarów informatologii, naukometrii, bibliologii oraz komunikacji naukowej. Ostatnie kierunki badawcze, dotyczące cykli życia publikacji naukowych oraz adaptacji idei zrównoważonego rozwoju na gruncie dziedziny informacji naukowej i bibliotekoznawstwa, zaowocowały publikacją monografii pt. Cykle życia publikacji naukowych warunkowane praktyką cytowania piśmiennictwa (Katowice 2021) oraz artykułów The Landscapes of Sustainability in the Library and Information Science: Systematic Literature Review („Sustainability”, 2022) i The Landscapes of Sustainability in the Library and Information Science: Collaboration Insights („Sustainability”, 2022).

Lidia Derfert-Wolf (Konsorcjum BazTech) – absolwentka bibliotekoznawstwa i informacji naukowej na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Do 2022 r. pracowała jako bibliotekarz dyplomowany w Bibliotece Politechniki Bydgoskiej. Jest koordynatorem merytorycznym bazy danych BazTech, członkiem Stowarzyszenia EBIB i redaktorem naczelnym „Biuletynu EBIB”. Zajmuje się statystyką biblioteczną i oceną efektywności bibliotek. Przez wiele lat współpracowała z zespołem AFBN.

Tytuł: Jakie znaczenie dla użytkowników mają dziedzinowe bazy danych? Badania użytkowników BazEkon i BazTech

Streszczenie: W wystąpieniu zaprezentowane zostaną wyniki pionierskich w Polsce badań, dotyczących wpływu dziedzinowych baz danych na ich użytkowników. Respondenci będą proszeni o ocenę korzyści wyniesionych z użytkowania tych baz oraz określenie ich wpływu na edukację, pracę naukową i pracę zawodową. Ankieta zostanie skierowana do użytkowników baz BazEkon i BazTech, w szczególności do studentów, pracowników naukowych oraz redaktorów i wydawców czasopism. Wyniki badań uzupełnią wiedzę o tym, jak użytkownicy oceniają bazy danych, o istotny czynnik – postrzegany wpływ.

dr Beata Koper (Instytut Badań Literackich PAN) – doktor nauk humanistycznych, dokumentalistka w Pracowni Bibliografii Bieżącej Instytutu Badań Literackich PAN, adiunkt w Instytucie Nauk o Literaturze Uniwersytetu Opolskiego. Członkini Centrum Humanistyki Cyfrowej IBL PAN oraz międzynarodowej grupy roboczej BiblioData w konsorcjum DARIAH. Współautorka Polskiej Bibliografii Literackiej. Naukowo zajmuje się dyskursem medycznym we współczesnej literaturze polskiej. Prowadzi zajęcia z edytorstwa i humanistyki cyfrowej na Uniwersytecie Opolskim.

dr Cezary Rosiński (Instytut Badań Literackich PAN) – adiunkt, dokumentalista i specjalista ds. danych w Pracowni Bibliografii Bieżącej Instytutu Badań Literackich PAN. Literaturoznawca i programista Python. Współautor Polskiej Bibliografii Literackiej. Interesuje się przestrzenią w literaturze współczesnej i literaturą w przestrzeni. Próbuje na polskim gruncie wykorzystać osiągnięcia Bibliographic Data Science. Członek międzynarodowej grupy roboczej BiblioData w konsorcjum DARIAH. Zaangażowany w polskie i europejskie projekty badawcze, m.in. DARIAH-PL, TRIPLE i ATRIUM.

Tytuł: Polska Bibliografia Literacka – w kierunku automatyzacji prac dokumentalistycznych

Streszczenie: Kosztochłonność utrzymania tradycyjnych metod opracowania bibliografii przekracza możliwości finansowe instytucji humanistycznych. Jedyną drogą umożliwiającą kontynuację prac są działania automatyzujące pozyskiwanie, przetwarzanie i publikację danych bibliograficznych. Polska Bibliografia Literacka (PBL) rozpoczęła proces wytwarzania i implementacji mechanizmów automatyzujących prace dokumentalistyczne w postaci np. selekcji danych literackich z baz Biblioteki Narodowej, konwersji formatu MARC21 do struktury danych PBL i prezentacji danych w używanych powszechnie formatach bibliograficznych (Bibtex, RIS). Podczas wystąpienia omówione zostaną dotychczasowe rozwiązania technologiczne, przyspieszające prace nad bazą danych oraz metody pozyskiwania danych wykorzystujące rozwój sztucznej inteligencji.

dr hab. inż. Przemysław Korytkowski, prof. ZUT (Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie; Ośrodek Przetwarzania Informacji Państwowy Ośrodek Badawczy) – informatyk, doktor habilitowany inżynier, profesor Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie oraz Ośrodka Przetwarzania Informacji. Specjalizuje się w przetwarzaniu dużych zbiorów danych i języka naturalnego, w modelowaniu i symulacji stochastycznych, dyskretnych, zdarzeniowych systemów dynamicznych. W obszarze jego zainteresowań naukowych leży naukometria, a w szczególności krajowe systemy ewaluacji nauki. Kierował projektami badawczo-rozwojowymi na zlecenie przemysłu. Był stypendystą Rządu Francji (staż naukowy w MINES Saint-Étienne). Odbył staże w Uniwersytecie Stanforda, Towarzystwie Fraunhofera, IBM, Roca Polska.

Tytuł: Sztuczna inteligencja w rozwoju bibliograficznych baz danych

Streszczenie: Rozwój baz bibliograficznych może zostać wsparty przez algorytmy sztucznej inteligencji w zakresie automatyzacji pozyskiwania danych z nowych, jak i archiwalnych publikacji naukowych. W wystąpieniu przedstawiona zostanie koncepcja informatycznego systemu ekstrakcji cytowań z przypisów dolnych, wykorzystującego algorytmy przetwarzania języka naturalnego oraz algorytmy widzenia maszynowego.

dr hab. Małgorzata Kowalska-Chrzanowska, prof. UMK (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu) – absolwentka bibliotekoznawstwa i filologii germańskiej na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Doktor habilitowany nauk humanistycznych w zakresie bibliologii i informatologii, profesor w Instytucie Badań Informacji i Komunikacji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Członkini Zespołu doradczego Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego ds. programu „Społeczna odpowiedzialność nauki oraz działalności upowszechniającej naukę”. Tutorka w kursach e-learningowych dla bibliotekarzy – Infobrokering, Login: Biblioteka, BibWeb. Prowadzi badania z zakresu użyteczności narzędzi cyfrowych w procesach transferu wiedzy i otwierania nauki, digitalizacji źródeł informacji, crowdsourcingu w działalności sektora non profit i infobrokerstwa. 

Tytuł: Bibliograficzne bazy danych kontra wyszukiwarki internetowe – analiza jakości informacji, funkcjonalności i użyteczności 

Streszczenie: Bibliograficzne bazy danych i wyszukiwarki internetowe stanowią dwa podstawowe narzędzia, które umożliwiają użytkownikom wyszukiwanie informacji. Pierwsze oferują starannie wyselekcjonowane i opracowane materiały, podczas gdy drugie umożliwiają szybkie przeszukiwanie ogromnej ilości danych dostępnych online, co czyni je wygodnymi i łatwymi w użyciu. Najistotniejszą częścią referatu będzie porównanie kluczowych funkcjonalnościach obydwu rodzajów narzędzi. Biorąc pod uwagę głębokość indeksowania, opcje wyszukiwania, filtrowania wyników oraz dostępności, wiarygodności i dokładności oferowanych informacji, autorka oceni ich przydatność w procesach gromadzenia literatury naukowej. Spróbuje także odpowiedzieć na pytanie, czy popularne wyszukiwarki (Bing, Google, Google Scholar, Yahoo) można obecnie postrzegać jako substytut bibliograficznych baz danych.

Monika Małecka-Krawczyk (Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego) – absolwentka studiów bibliotekoznawczych na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego w 1999 r. W latach 1999–2018 pracowała jako bibliotekarz naukowy w Instytucie Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN, gdzie pełniła jednocześnie funkcję pełnomocnika ds. otwartej nauki. W latach 2018–2023 koordynator ds. czasopism naukowych w kancelarii prezesa PAN (m.in. prowadząca i współtworząca platformy Czasopisma PAN i Publikacje PAN). Od 2023 r. redaktorka Biblioteki Nauki ICM UW.

Tytuł: Biblioteka Nauki – przede wszystkim otwartość

Streszczenie: Serwis Biblioteka Nauki jest unikalnym rozwiązaniem pośród polskich baz publikacji naukowych. Biblioteka Nauki, działająca w ramach Platformy Otwartej Nauki ICM UW, ma na celu otwarte udostępnianie pełnotekstowych publikacji naukowych (artykułów z czasopism oraz książek) ze wszystkich dziedzin i dyscyplin oraz umożliwienie ich jak najszerszego wykorzystania. Taki cel prowadzi do przyjęcia innej metodyki działania niż w przypadku baz dziedzinowych i bibliograficzno-abstraktowych. Gromadzenie i opracowywanie danych w Bibliotece Nauki zależne jest od specyficznych warunków związanych z dywersyfikacją źródeł metadanych, uwarunkowań prawnych i zróżnicowania modeli współpracy z partnerami.

dr hab. n. med. Zbigniew Nawrat, prof. IPS (Fundacja Rozwoju Kardiochirurgii im. prof. Zbigniewa Religi, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach) – naukowiec, wynalazca, nauczyciel, wizjoner. Fizyk teoretyk z wykształcenia (w 1984 r. ukończył Uniwersytet Śląski), przygotował doktorat na temat sztucznego serca (1996, SUM),  a habilitację poświęcił robotyce chirurgicznej (2013, SUM), otrzymał tytuł profesora Instytutu Protez Serca Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii (2016). Przez 30 lat pracował w Katedrze Kardiochirurgii, gdzie tworzył podstawy projektu polskiego sztucznego serca. W 2018 r. wrócił do Katedry Biofizyki Śląskiego Uniwersytetu Medycznego (SUM). Współtworzył Instytut Protez Serca Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii im. Prof. Zbigniewa Religi. Zaprojektowane przez niego komory wspomagania serca POLVAD ratują pacjentów od ponad 30 lat. Kieruje projektem polskiego robota chirurgicznego Robin Heart. Pionier robotyki medycznej. Jest założycielem (2010) i prezydentem Międzynarodowego Stowarzyszenia na Rzecz Robotyki Medycznej oraz redaktorem czasopisma „Medical Robotics Reports”. Odpowiedzialny w Polsce za europejski projekt DIH HERO Robotics in Healthcare. Jest ponadto m.in. członkiem Rady Naukowej czasopisma „AI Surgery” i Polskiego Stowarzyszenia Sztuczna Inteligencja w Medycynie. 

Tytuł: Czy Medical Robotics Reports będzie pisane przez AI? Czy będzie czasopismem dla robotów? Kiedy?

Streszczenie: O tym, że świat się składa z atomów dowiedzieliśmy się od filozofa, roboty stworzyli artyści, a pierwszymi użytkownikami internetu byli bohaterowie powieści fantastycznych. Trudno jest wprowadzić do rzeczywistości to, co powstało w wyobraźni, ale udaje się to dzięki innowacyjności i pracy. To artyści pokazują nam, jaki świat jest i będzie. Nauka zbliża nas do zrozumienia, ale to technologia zmienia świat lub raczej nasze wybory. Technologia to bez wątpienia nasza duma jako homo sapiens. Jednak nasze wybory (konsumenckie) już wielokrotnie spowodowały utratę raju. Jak będzie kolejnym razem? Roboty AI zmieniają to, jak pracujemy, a także naszą kulturę. Skoro robot to po prostu sztuczny człowiek, o czym zdecydował dramaturg Karel Capek ponad 100 lat temu, to oczywiście oprócz zdolności do wykonywania pracy mechanicznej i poruszania się oczekujemy po nim również pracy intelektualnej. Czyli sztuczna inteligencja (AI) należy do robotyki. Od dwóch lat nie mamy już wątpliwości, że sztuczna inteligentna nas goni i zmienia reguły gry. Każdy mógł sam spróbować z niej skorzystać, za darmo i powszechnie. Chat GPT firmy OpenAI jest tryumfem w gruncie rzeczy firmy Google, czyli rozwoju metod wyszukiwania. Bazą danych jest cały świat dzięki cyfryzacji. Dzięki AI zmieniają się nasze potrzeby, a największą zmianą jest sposób wyszukiwania informacji. Nikt już nie kupuje encyklopedii. Wikipedia – świetny, zdemokratyzowany, upowszechniony sposób kreacji treści o dużym zaufaniu zmienił wiele. Szybkość uzyskiwania właściwych informacji obecnie jest już znakomita. Sam, gdy mam zacytować jedną ze starszych swoich prac, nie szukam jej we własnym komputerze tylko w powszechnie dostępnej chmurze internetowej. Algorytmy wyszukiwania w tym gąszczu treści, w tej kosmicznej bazie danych są już bliskie doskonałości i spowodowały tą znaczącą różnicę. Z powodu AI przestaniemy pisać książki. Każda przestanie być aktualna jeszcze zanim ją wydamy. Przestaniemy też czytać książki. Poszukiwanie w książkach, czasopismach, artykułach tej wiedzy jest stratą czasu – możemy ją uzyskać, zadając odpowiednie pytanie. Wyszukiwanie, które było często sednem pracy naukowej, zostało już zdominowane przez algorytmy Google i obecnie podane w formie jeszcze bardzo przyjaznej dla użytkownika. I co ja na to jako założyciel i redaktor czasopisma naukowego? „Medical Robotics Reports” wydawane przez International Society for Medical Robots. Jest dwujęzyczne, bo chciałem promować w Polsce roboty i robotykę i prezentować wyobrażoną rzeczywistość nowoczesnej medycyny opartej o techniczne urządzenia, posiadającej wiedzę i umiejętności pozwalające na współpracę z lekarzami, pielęgniarkami, rehabilitantami itp. w usługach medycznych. Czasy pandemii, postępy w dziedzinie informatyki i robotyki, rozwiązały część dylematów, zamieniając „czy warto” na „czy koniecznie teraz i za jakie pieniądze”. Czasopismo było wydawane w wersji papierowej (nakład 500 egzemplarzy) i w wersji otwartej dla każdego w internecie (np. dostępne na www.medicalrobots.eu). Nie mam już dzisiaj żadnych wątpliwości, że musimy przejść tylko na wersję elektroniczną. Jednocześnie rozważam, jak przebudować formułę czasopisma, z aktualizowanymi danymi. Czyli z tekstem, który będzie zmieniał się tak jak rzeczywistość, aby nadążyć za jej zmianami. Co więcej planuję poszerzyć grono odbiorców czasopisma o roboty. Może nie jutro, ale pojutrze na pewno głównymi odbiorcami będą roboty.

prof. dr hab. Marek Niezgódka (Centrum Technologii i Nauk Obliczeniowych, Politechnika Śląska) – specjalista w dziedzinie matematyki stosowanej, ekspert ds. modelowania matematycznego procesów i obliczeń wielkoskalowych. W latach 1998–2018 dyrektor Interdyscyplinarnego Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego, prowadzący od wielu lat aktywne działania w zakresie wprowadzania otwartej nauki, przedstawiciel Polski w EGOS EUA (Grupa Ekspertów Otwartej Nauki European University Association).

Tytuł: Infrastruktury komunikacji naukowej w epoce sztucznej inteligencji

Streszczenie: w opracowaniu

Stanisława Pietrzyk-Leonowicz (Centrum Informacji Naukowo-Technicznej Politechniki Lubelskiej) – absolwentka Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Bibliotekarz akademicki w Centrum Informacji Naukowo-Technicznej Politechniki Lubelskiej. W obrębie jej zainteresowań badawczych znajdują się: bibliometria, naukometria, widoczność naukowców, a także zarządzanie zasobami ludzkimi. Autorka artykułów naukowych z tego zakresu. Zwolenniczka nowatorskich metod w zarządzaniu. Od 2022 r. zastępca dyrektora Centrum Informacji Naukowo-Technicznej oraz koordynator Konsorcjum BazTech. Kierownik projektu „Baza danych o zawartości polskich czasopism technicznych BazTech, edycja 2022–2024”.

Tytuł: Partnerstwo 22 instytucji Konsorcjum BazTech – zarządzanie i rezultaty prac

Streszczenie: Celem wystąpienia będzie przedstawienie przebiegu współpracy 22 partnerów Konsorcjum BazTech podczas tworzenia bazy danych o zawartości polskich czasopism technicznych. Omówione zostaną procedury współdziałania w aspektach: organizacyjnym, merytorycznym i finansowym. Przedstawione zostaną różne modele realizacji projektów finansowanych ze środków zewnętrznych. Na zakończenie zostaną zaprezentowane ilościowe i jakościowe rezultaty prac, pozytywne aspekty współdziałania Konsorcjum z różnymi grupami partnerów (np. twórcami bazy, redakcjami czasopism, twórcami agregatorów) oraz perspektywy rozwoju.

dr Stanisław Skórka (Biblioteka Główna Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie) – dyrektor Biblioteki Głównej Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie oraz adiunkt w Instytucie Nauk o Informacji Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Dyrektor Krakowskiego Zespołu Bibliotecznego, członek Polskiego Towarzystwa Informacji Naukowej. Opublikował artykuły nt. architektury informacji, systemów nawigacji w systemach informacji naukowej, wyszukiwania informacji, metodologii projektowania oraz badania użyteczności systemów typu discovery, czytników e-booków i aplikacji mobilnych. Jest również współtwórcą kierunku studiów licencjackich z architektury informacji oraz konferencji „Architektura informacji jako dyscyplina akademicka” w INoI UKEN.

Tytuł: Bibliograficzne bazy danych w świetle heurystyk architektury informacji. Analiza porównawcza na wybranych przykładach

Streszczenie:  Architektura informacji (InfoArch) bibliograficzno-abstraktowej bazy danych obejmuje: taksonomię ułatwiającą organizację informacji poprzez porządkowanie opisów w logiczne dla użytkowników kategorie, pozwalających na scharakteryzowanie i opisanie zasobów oraz ułatwienie wyszukiwania. InfoArch  tworzą również systemy nawigacji ułatwiające zarówno eksplorację danych, jak i kontekstowe ich łączenie; interfejsy użytkownika (układ, struktura i stronę wizualną). Istotnym elementem jest także dostępność oraz użyteczność dla użytkowników pod względem doświadczeń, wiedzy i potrzeb. Autor przedstawi koncepcję modelu oceny heurystycznej architektury informacji na wybranych przykładach bibliograficznych baz danych.

Danuta Szewczyk-Kłos (Biblioteka Uniwersytetu Opolskiego) – dyrektor Biblioteki Uniwersytetu Opolskiego. Przewodnicząca Rady Wykonawczej Konferencji Dyrektorów Bibliotek Akademickich Szkół Polskich. Jej zainteresowania zawodowe dotyczą zarządzania wiedzą i informacją naukową, organizacją dostępu do zbiorów elektronicznych oraz kształcenia użytkowników informacji naukowej w bibliotekach akademickich.

Dorota Wierzbicka-Próchniak (Biblioteka Uniwersytetu Opolskiego) – kustosz. Ukończyła informację naukową i bibliotekoznawstwo na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz Studium Pedagogiczne UJ. Obecnie pracuje na stanowisku zastępcy dyrektora w Bibliotece Uniwersytetu Opolskiego. Zainteresowania zawodowo-naukowe: elektroniczne źródła informacji, użytkownicy informacji cyfrowej, otwarty dostęp, repozytoria.

Tytuł: Materia Medica Opoliensis – bibliograficzna baza danych, baza substancji leczniczych, narzędzie badawcze

Streszczenie: W prezentacji przedstawiona zostanie unikalna baza „Materia Medica Opoliensis, gromadząca informacje z zakresu wiedzy o naturalnych substancjach leczniczych, fitoterapii, fitochemii, a także artykułów z czasopism specjalistycznych i naukowych poświęconych zielarstwu i ziołolecznictwu. Projekt ten jest realizowany na Uniwersytecie Opolskim z udziałem jego pomysłodawcy mgr. farm. Zbigniewa Skotnickiego oraz Centrum Nowoczesnych Technologii i Biblioteki Uniwersytetu Opolskiego. Jedno z jego założeń to zbudowanie bazy, która nie będzie się ograniczała wyłącznie do bibliograficznej czy nawet wynikowej funkcji. Celem jest stworzenie narzędzia badawczego do wykonywania m.in. szerokoaspektowych analiz porównawczych. W prezentacji przedstawione zostaną: geneza powstania projektu, struktura bazy oraz możliwości jej użycia w procesach dydaktycznych i naukowych, jak również plany na przyszłość związane z rozwojem MMO.

Jakub Szprot (Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego) – kierownik Platformy Otwartej Nauki w ICM UW od 2013 r. Odpowiada za rozwój ogólnopolskich serwisów udostępniających publikacje naukowe i dane badawcze, opracowywanie rozwiązań i narzędzi umożliwiających wdrażanie otwartej nauki oraz kompleksowe działania edukacyjne i szkoleniowe. Od 2006 r. uczestniczy w europejskich i krajowych projektach dotyczących infrastruktury informatycznej nauki, otwartego dostępu, zarządzania danymi badawczymi i humanistyki cyfrowej. W ostatnich latach był kierownikiem projektu „Dziedzinowe Repozytoria Otwartych Danych Badawczych”. Współautor szeregu raportów na temat otwartej nauce. Członek krajowych oraz międzynarodowych zespołów, komitetów i grup roboczych poświęconych otwartej nauce i otwartym danym (m.in. Zespół doradczy MNiSW do spraw otwartego dostępu do treści naukowych, Grupa robocza ds. otwartych danych w Ministerstwie Cyfryzacji, grupa ekspercka Komisji Europejskiej National Points of Reference on Scientific Information, UNESCO Open Science Advisory Committee, EOSC Financial Sustainability Task Force, Zespół doradczy MEiN do spraw otwartych danych naukowych). Krajowy Koordynator DARIAH-PL w latach 2015–2022.

Tytuł: Publikacje, dane bibliograficzne, dane badawcze – otwartość i ponowne wykorzystywanie 

Streszczenie: Otwartość publikacji i danych pozwala na ich szerokie ponowne wykorzystywanie. Likwiduje nie tylko ekonomiczne i techniczne, lecz także prawne bariery w tym zakresie, co otwiera nowe perspektywy oddziaływania rezultatów badań. W jakiej mierze w wypadku polskich publikacji naukowych i ich metadanych spełnione są warunki umożliwiające ich ponowne wykorzystywanie? Czy za otwartym dostępem do tekstów pójdzie powszechne otwarte udostępnianie danych badawczych, na których są one oparte? W wystąpieniu zostanie podjęta próba odpowiedzi na te pytania na podstawie doświadczeń ICM UW w obszarze udostępniania zasobów naukowych oraz analizy mających największy wpływ na sytuację w Polsce polityk dotyczących otwartej nauki i zarządzania danymi badawczymi.  

Magdalena Szuflita-Żurawska (Biblioteka Politechniki Gdańskiej) – absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego oraz Boras University w Szwecji na kierunku Digital Library Management. Kierownik Sekcji Informacji Naukowo-Technicznej w Bibliotece Politechniki Gdańskiej (BPG) oraz lider Centrum Kompetencji Otwartej Nauki przy BPG. Doświadczenie zawodowe zdobywała między innymi pracując w Health Science Library na University College Dublin w Irlandii. Uczestniczka i prelegentka licznych konferencji o zasięgu krajowym i międzynarodowym. Wykonawca w projektach naukowych i infrastrukturalnych (np. „Pozytywne zarządzanie uczelniami technicznymi: nowy model motywacji OPUS NCN”, „MOST DANYCH”). Jej główne zainteresowania badawcze dotyczą komunikacji naukowej oraz otwartych danych badawczych, a także motywacji i produktywności naukowej. Jest odpowiedzialna między innymi za prowadzenie szkoleń dla pracowników naukowych i doktorantów. Członkini międzynarodowych stowarzyszeń i grup eksperckich (np. EOSC, RDA, OpenAIRE). Recenzent aplikacji dla zaufanych repozytoriów Core Trust Seal. Koordynator w zadaniach RDA/EOSC „Data practices in an interdisciplinary perspective – building good standards and universal solutions” oraz „Działania na rzecz promowania i zwiększenia świadomości w zakresie otwartych danych badawczych” w ramach „Inicjatywy Doskonałości – Uczelnia Badawcza (IDUB)” 1.4.b na Politechnice Gdańskiej. Pełnomocnik Rektora Politechniki Gdańskiej ds. Otwartej Nauki.

Tytuł: Open Knowledge Graphs jako przykład eksploracji komunikacji naukowej w oparciu o integrację danych pochodzących z różnych źródeł

Streszczenie: Dzisiejszy krajobraz badawczy jest w dużej mierze kształtowany przez cyfryzację, nowe technologie, nacisk na rzetelność i transparentność badań, a także dynamiczny rozwój otwartej nauki. Podstawowym kanałem komunikacji i popularyzacji wyników badań dla naukowców pozostają przede wszystkim artykuły naukowe, jednak badacze coraz częściej dołączają do publikacji inne formy dorobku naukowego, takie jak dane badawcze, oprogramowanie, kody, czy eksperymenty. Są one publikowane w specjalistycznych bazach danych (np. repozytoriach i archiwach) i najczęściej posiadają własny trwały identyfikator. Tworzenie adekwatnych powiązań między poszczególnymi elementami dorobku naukowego (linked data) jest niewątpliwym wyzwaniem dla twórców baz bibliograficznych. Odpowiedzią na zapotrzebowanie środowiska naukowego jest zatem powstanie specjalistycznych wykresów wiedzy (Open Knowledge Graph), które są przykładem integracji danych pochodzących z różnych źródeł (bazy bibliograficzne i bibliometryczne, repozytoria, obiekty cyfrowe) i przedstawienie ich relacji w strukturze hierarchicznej. W prezentacji zostaną omówione najważniejsze przykłady Open Knowlege Graphs (OpenAIRE Knowledge Graph oraz Open Research Knowlege Graph) wraz z ich praktycznym wykorzystaniem przez środowisko naukowe.

Karolina Tabak (Muzeum Historii Polski) – historyk sztuki, absolwentka Podyplomowych Studiów Zarządzania Informacją i Technologii Informacyjnej na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 2012–2022 kierownik Działu Digitalizacji i Dokumentacji Wizualnej w Muzeum Narodowym w Warszawie. Prowadziła nadzór nad procesami digitalizacyjnymi, w tym nad rozwojem Cyfrowego Muzeum Narodowego. Współautorka raportu opracowanego przez zespół ekspertów powołany przez Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów, grupę ds. metadanych, „Metadane, zagadnienia słowników kontrolowanych”. Odznaczona dyplomem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 2014 r. za szczególne zasługi na rzecz upowszechniania kultury i ochrony polskiego dziedzictwa kulturowego. Prowadziła szereg prelekcji dotyczących praktyki w pozyskiwaniu praw autorskich, udostępnianiu zabytków, digitalizacji szklanych negatywów (m.in. CIDOC ICOM 2014: Access and Understanding – Networking in the Digital Era; Europeana Annual General Meeting 2015), wykładowca Podyplomowych Studiów Muzealniczych (Instytut Historii Sztuki, UW). Obecnie kierownik Działu Zasobów Cyfrowych w Muzeum Historii Polski.

Tytuł: Baza Czasopism Humanistycznych i Społecznych BazHum: wyzwania i plan na przyszłość

Streszczenie: Prezentacja będzie stanowiła próbę spojrzenia ewaluacyjnego na ponad dekadę działalności bazy BazHum. Na to, jak wyglądał jej rozwój, jakie zasoby mogą w niej znaleźć użytkownicy, co stanowiło innowację projektu, a co można było wykonać inaczej. Ocena ta będzie punktem wyjścia do przedstawienia planu rozwoju bazy w następnych latach, z uwzględnieniem jej największych korzyści, jaką jest otwartość zasobów i wolna dystrybucja metadanych.

dr hab. Grzegorz Tylec, prof. KUL (Katolicki Uniwersytet Lubelski) – doktor habilitowany nauk prawnych, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, radca prawny, specjalizujący się w prawie własności intelektualnej i prawie mediów. Kierownik Katedry Języka, Retoryki i Prawa Mediów na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II, członek zarządu Polskiego Towarzystwa Naukowego Prawa Prasowego, ekspert Instytutu Rozwoju Szkolnictwa Wyższego, wykładowca Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury, były redaktor naczelny Zeszytów Naukowych KUL, autor ponad dziewięćdziesięciu publikacji o charakterze naukowym, w tym m.in.: współautor Komentarza do ustawy Prawo własności przemysłowej oraz Komentarza do ustawy o radiofonii i telewizji.

Tytuł: Wykorzystanie dziedzinowych baz danych w procesie szkolenia sztucznej inteligencji – aspekty prawnoautorskie

Streszczenie: W treści referatu zakreślone zostaną ogólne ramy prawne dotyczące wykorzystania algorytmów sztucznej inteligencji (SI), zawarte w projekcie rozporządzenia UE, którym jest akt o sztucznej inteligencji. Poruszone zostaną także aspekty prawne ewentualnego naruszenia praw autorskich związane ze szkoleniem algorytmów SI na otwartych dziedzinowych bazach danych. Prezentacja tych ogólnych zagadnień pozwoli odnieść się do pytania, czy wykorzystanie materiałów chronionych prawem autorskim, zawartych w otwartych dziedzinowych bazach danych, przez deweloperów systemów SI stanowi naruszenie prawa. Omówiona zostanie także konstrukcja opt out wyłączająca wyjątek w zakresie nieodpłatnej eksploracji tekstów i danych (TDM) do celów komercyjnych w zakresie wykorzystania baz danych. 

Dorota Ubysz (Główna Biblioteka Lekarska) – lekarz weterynarii. Absolwentka Akademii Rolniczej w Lublinie. Ukończyła studia podyplomowe z informacji naukowej na Uniwersytecie Warszawskim. Kierownik Działu Centrum Informacji Medycznej Głównej Biblioteki Lekarskiej w Warszawie. Zajmuje się opracowywaniem rzeczowym materiałów do bazy Polska Bibliografia Lekarska oraz prowadzeniem bazy Tez-MeSH, polskiej wersji amerykańskiego języka informacyjno-wyszukiwawczego MeSH. Współautorka artykułów z zakresu medycyny i farmacji oraz bezpieczeństwa żywności.

Tytuł: Polska Bibliografia Lekarska – możliwości i wykorzystanie a potrzeby i oczekiwania użytkowników XXI wieku

Streszczenie: W wystąpieniu zostaną przedstawione możliwości funkcjonalne bazy Polska Bibliografia Lekarska (PBL), z uwzględnieniem metod wprowadzania danych, ich przetwarzania, wyszukiwania i udostępniania. Zaprezentowane zostanie również wykorzystanie bazy przez użytkowników Głównej Biblioteki Lekarskiej, w tym uczelni wyższych, instytutów naukowych oraz firm farmaceutycznych. Omówione będzie zastosowanie bazy PBL do wykonywania tematycznych zestawień literatury. Przedstawione zostaną plany modernizacji PBL, która ułatwi opracowywanie i przeszukiwanie danych, rozszerzy możliwości udostępniania bazy, a także spełni wymagania i oczekiwania użytkowników.

Dorota Wojewoda (Biblioteka Główna Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu) – absolwentka bibliotekoznawstwa i informacji naukowo-technicznej na Uniwersytecie Wrocławskim, dyrektor Biblioteki Głównej Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu (BG UEP). Przez szereg lat kierowała Oddziałem Informacji Naukowej BG UEP i odpowiadała m.in. za rejestrację i parametryzację dorobku publikacyjnego pracowników i doktorantów UEP, przesyłanie danych do Polskiej Bibliografii Naukowej, zakup i udostępnianie licencjonowanych baz danych. Prowadzi szkolenia i zajęcia z zakresu wyszukiwania informacji naukowej oraz otwartej nauki. Zawodowo interesuje się m.in. bibliometrią i działalnością informacyjną.

Tytuł: Baza BazEkon – stan obecny i perspektywy

Streszczenie: BazEkon to bibliograficzno-pełnotekstowa baza rejestrująca zawartość wydawanych w Polsce czasopism i wydawnictw seryjnych z zakresu nauk ekonomicznych i pokrewnych. Baza powstała z inicjatywy Biblioteki Głównej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, od 2011 r. współtworzona jest przez biblioteki należące do Konsorcjum BazEkon. Celem wystąpienia jest przedstawienie rozwoju bazy, zasad tworzenia i weryfikacji metadanych, współpracy bibliotek i redakcji czasopism w ramach Konsorcjum, finansowania, aktualnych problemów oraz planów na przyszłość.